Odszkodowanie

Odszkodowanie to świadczenie pieniężne stanowiące naprawienie szkody poniesionej przez osobę w wyniku czynu niedozwolonego lub naruszenia zobowiązania. Celem odszkodowania jest przywrócenie poszkodowanego do stanu możliwie zbliżonego do stanu sprzed szkody.

Zakres odszkodowania obejmuje szkody majątkowe, takie jak koszty leczenia i rehabilitacji, utracone dochody, koszty napraw, a także utracone korzyści. W odniesieniu do szkód niematerialnych często stosuje się zadośćuczynienie, czyli rekompensatę za krzywdę.

Źródła odpowiedzialności za odszkodowanie stanowią czyn niedozwolony (delikt) lub naruszenie zobowiązania umownego. W praktyce odpowiedzialność ponosi sprawca lub jego ubezpieczyciel; w wypadkach komunikacyjnych dominuje obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów. W niektórych sytuacjach roszczenia mogą być kierowane przeciwko podmiotom publicznym.

Tryb dochodzenia roszczeń jest zwykle cywilny: strony mogą żądać odszkodowania przed sądem, a często towarzyszy temu likwidacja szkód przez ubezpieczyciela. Gotowość do zawarcia ugody lub mediacji również występuje. W praktyce rozstrzygnięcie może nastąpić na drodze porozumienia lub wyroku sądowego.

Przedawnienie roszczeń o odszkodowanie zależy od podstawy roszczenia i okoliczności; okresy te są różne i zwykle wynoszą kilka lat. W przypadku szkód spowodowanych czynem niedozwolonym lub w umowach określone przepisy mogą przewidywać inne terminy.