Mutatieanalyse

Mutatieanalyse is het proces waarbij genetische variaties ten opzichte van een referentiegenoom worden opgespoord en geclassificeerd. Het wordt toegepast in klinische diagnostiek, genetische consulten en onderzoek om zowel erfelijke als somatische mutaties te detecteren.

Uitgangsmateriaal en methoden: DNA (of soms RNA) wordt verzameld, DNA wordt geëxtraheerd en geanalyseerd met moleculaire technologieën zoals gerichte NGS-panelen, whole-exome sequencing of whole-genome sequencing; traditionele methoden zoals Sanger-sequencing, qPCR, MLPA of ddPCR blijven in gebruik. Een bioinformatica-pijplijn detecteert varianten, annotateert ze en rapporteert klinisch relevante mutaties.

Soorten mutaties: germline (erfelijke) mutaties die via de familiale lijn worden doorgegeven; somatische mutaties die aanwezig zijn in weefsel, bijvoorbeeld tumoren, en vaak bepalend zijn voor behandeling. Mutatieanalyse kan ook in farmacogenomica worden toegepast om medicijnrespons of bijwerkingen te voorspellen.

Toepassingen: oncologie voor gerichte therapieën en prognose; diagnostiek van erfelijke aandoeningen; prenatale screening en carrier testing; farmacogenomica; onderzoek naar genetische oorzaken bij zeldzame ziektes.

Interpretatie en rapportage: varianten worden geclassificeerd volgens pathogeniciteit met richtlijnen zoals ACMG/AMP; veel varianten vallen onder variants of uncertain significance (VUS); klinische correlatie en genetische counseling zijn noodzakelijk; bevestiging met aanvullende testen kan nodig zijn.

Knelpunten en kwaliteit: interpretatie-uitdagingen, technische beperkingen zoals onvoldoende dekking of contaminatie, tumorheterogeniteit, en interpretatie van incidental findings; privacy en juridische aspecten; klinische validatie, kwaliteitszorg en naleving van landelijke en internationale normen.