Kraakbeengewrichten

Kraakbeengewrichten zijn gewrichten waarbij twee botten met elkaar in contact blijven door kraakbeen in plaats van door een synoviale holte en gewrichtskapsel. Deze kraakbeenverbindingen worden grofweg onderverdeeld in twee hoofdgroepen: primaire kraakbeengewrichten (synchondroses) en secundaire kraakbeengewrichten (symphyses).

Primaire kraakbeengewrichten bestaan uit hyalien kraakbeen dat de uiteinden van de botten bedekt. Ze zijn meestal immobiel of weinig beweeglijk. Veel van deze verbindingen zijn tijdelijk en dienen groeionoogmerken: tijdens de ontwikkeling zorgen ze voor longitudinal groei en kunnen daarna ossificeren tot synostoses. Een bekend voorbeeld is de epifysaire groeischijf bij lange botten. Een andere illustratie is de synchondrose tussen de eerste rib en het sternum.

Secundaire kraakbeengewrichten bestaan uit fibrocartilage met een sterker vezelig kraakbeencontact en vaak ook een dunne hyalinekraakbeenlaag aan de randen. Deze verbindingen geven beperkte beweging, zijn amphiarthrotisch en kunnen schokabsorberen. Voorbeelden zijn de pubic symphysis en de tussenwervelschijven (tussen de vertebrale lichaamjes). Andere voorbeelden zijn bepaalde manubriosternale verbindingen die als symfyse functioneren.

Functioneel gezien bieden kraakbeengewrichten stabiliteit en belastingdraaiing bij zijdelingse en compressieve krachten, terwijl de bewegingsmogelijkheden beperkter zijn dan bij synoviale gewrichten. Klinisch kunnen groeiactiviteit en groei-slijting bij kinderen of degeneratieve veranderingen bij volwassenen van belang zijn, en groei- of ossificatieveranderingen kunnen leiden tot veranderingen in stabiliteit en mobiliteit van het gewricht.