Konceptë

Konceptë është një përfaqësim mendor ose një abstraksion që përshkruan një objekt, një ide ose një kategori. Ai lejon individin të klasifikojë dukuritë dhe të kuptojë marrëdhëniet ndërmjet tyre, si dhe të parashikojë ngjarje të ardhshme.

Origjina e fjalës vjen nga latinishtja conceptus dhe është adoptuar në shqip si konceptë. Në filozofi, psikologji dhe shkencë, konceptët përdoren për të përshkruar përmbajtje të përgjithshme që përfaqësojnë tiparet esenciale të një objekti ose ideje.

Konceptet mund të klasifikohen në mënyra të ndryshme: empirike (rrjedhin nga përvoja dhe të dhënat); teorike (rriten nga abstraktimi dhe logjika); të përgjithësuara (në një kategori të gjerë) dhe të veçanta (në një bazë të ngushtë). Në psikologji kognitive, formimi i koncepteve lidhet me proceset e përpunimit të informacioneve, si generalizimi, abstraktimi dhe identifikimi i tipareve të përbashkëta.

Roli i koncepteve është thelbor në komunikim, në ndërtimin e teorive shkencore dhe në repraesentimin njohës në inteligjencën artificiale. Në inteligjencën artificiale, koncepte përdoren për të organizuar njohuritë në modelet e njohjes dhe në ontologji, duke lehtësuar përpunimin automatik të informacionit.

Dallimet me termat e ngjashëm: koncepti është një përfaqësim i përgjithshëm dhe i përgjegjshëm për një klasë të objekteve, ndërsa ideja, hipoteza ose propozimi janë shprehje specifike ose testueshme. Nga këndvështrimi kulturore dhe gjuhësor, konceptet mund të ndryshojnë në mënyrë të hollësishme, por mbajnë një funksion të përbashkët: të mundësojnë kuptimin dhe menaxhimin e njohurive.