Gemeenschapszorg

Gemeenschapszorg is een benaming voor zorg en ondersteuning die binnen de community wordt geleverd, met als doel mensen in staat te stellen zo zelfstandig mogelijk in hun eigen omgeving te blijven functioneren en deel te nemen aan de samenleving. De nadruk ligt op preventie, laagdrempelige hulp en coördinatie tussen professionals, vrijwilligers en lokale organisaties.

In de praktijk omvat gemeenschapszorg vaak thuiszorg en ondersteuning thuis, begeleiding bij dagelijkse activiteiten, huishoudelijke hulp, persoonlijke verzorging, dagbesteding, maatjes- of buddyprogramma’s, vervoer- en maaltijddiensten en sociale activatie. Een belangrijk aspect is het versterken van sociale netwerken en het voorkomen van isolatie en crisissituaties. Zorg en ondersteuning worden vaak geleverd door een mix van professionals, maatwerkteams, vrijwilligers en buurtvoorzieningen, met aandacht voor samenwerking tussen zorg, welzijn, huisvesting en gezondheidszorg.

Organisatie en financiering verlopen meestal via de overheid. In Nederland is de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) een gangbare wettelijke basis. Gemeenten voeren de Wmo uit en stellen een lokale ondersteuningsstructuur en budgetten vast, vaak met een persoonlijk budget (PGB) voor mensen die zorg zelf willen inkopen. Voor specifieke doelgroepen zoals jeugd en langdurige zorg bestaan aparte regelingen (Jeugdwet, Wet langdurige zorg). Gemeenschapszorg streeft naar nabijheid, maatwerk en duurzame participatie van inwoners.

Uitdagingen zijn onder meer variatie tussen gemeenten, capaciteit van lokale teams, en de afstemming tussen zorg, welzijn en informal care bij complexe zorgbehoeften.