EDTAverbonden

EDTAverbonden zijn metalen complexen waarin EDTA (ethyleendiaminetetraacetaat) dient als chelaat. EDTA is een hexadentaat ligand, wat betekent dat het via zes donoratomen tegelijk aan een metaalion bindt: de twee stikstofatomen van de aminogroepen en de vier zuurstofatomen van de carboxylaatgroepen. Door deze binding omsluit EDTA het metaalion en ontstaat een stabiel complex, vaak met octahedrale of sterk vervormde coördinatiegeometrie. De binding is afhankelijk van de pH, aangezien de carboxylaatgroepen deprotoneren en zo de binding beïnvloeden; bij hogere pH is de binding over het algemeen sterker.

Toepassingen: EDTAverbonden worden op grote schaal gebruikt als chelaatmiddel in geneeskunde, voeding en analytische chemie. In de geneeskunde wordt EDTA gebruikt voor chelatietherapie bij vergiftiging met zware metalen; veelal wordt calciumdisodium EDTA toegepast omdat het minder calciumverlies veroorzaakt. In voedsel en cosmetica dienen EDTAverbonden als sequesteringsmiddelen om metaalionen te blokkeren en zo stabiliteit en houdbaarheid te verbeteren. In de laboratorium- en industrietoepassingen worden EDTAverbonden gebruikt voor complexometrische titraties, als conserveermiddel, anti-schaalmiddel en ter verwijdering van dwarsverbanden in oplossingen.

Veiligheid en overwegingen: EDTA zelf is relatief chemisch stabiel maar kan in het lichaam metalen mobiliseren als het niet juist wordt toegepast. Daarom worden specifieke zoutvormen (zoals calciumdisodium EDTA) of gereguleerde doseringen gebruikt in medische toepassingen. In regulier gebruik als additief en in laboratoriumwerk dient men de voorgeschreven concentraties en pH-voorwaarden aan te houden.