Conceptmodellen

Conceptmodellen zijn abstracte representaties van de kernconcepten in een bepaald domein en de relaties daartussen. Ze dienen als communicatiemiddel tussen verschillende belanghebbenden en vormen de basis voor verdere analyses en ontwerpactiviteiten.

Ze onderscheiden zich van meer concrete modellen zoals datamodellen of procesmodellen doordat ze semantiek en betekenis centraal stellen, zonder rekening te houden met technische implementatie. Ze zijn taalneutraal in de zin dat concepten en relaties losstaan van specifieke systemen of databaseontwerpen. Ze worden vaak gebruikt in kennisbeheer, enterprise- en informatiearchitectuur en in domeinontwerp.

Representaties zijn conceptmodellen of conceptmaps, taxonomieën, glossaria en ontologieën. Ze kunnen worden uitgedrukt in natuurlijke taal, grafische diagrammen of als basis voor formaliseringen zoals ontologieën of het semantische web. Voorbeelden: in een bibliotheekdomein zijn concepten als Boek, Auteur, Lener, Uitgave, met relaties zoals geschrevenDoor en geleendDoor.

Ontwikkeling is meestal iteratief: bijeenkomsten met domeinexperts om kernbegrippen te definiëren, relaties en hiërarchieën vast te leggen, synoniemen en afkortingen te registreren en het model te valideren tegen praktijkvoorbeelden. Het model verdient governance zodat termen eenduidig blijven.

Verwant aan conceptmodellen zijn domeinmodellen en ontologieën; ze leveren input aan latere fasen zoals data- en applicatiemodellering en helpen bij dataharmonisatie, metadata en governance. Beperkingen: risico op overgeneralisatie, onderhoudsbehoefte en afhankelijkheid van domeinexpertise.