Banenbescherming

Banenbescherming is een term uit het Nederlands arbeidsrecht die verwijst naar het geheel aan maatregelen, regels en afspraken die werknemers beschermen tegen onrechtmatig of ongeoorloofd verlies van werk. Het doel is werkzekerheid te bevorderen, herplaatsing mogelijk te maken en de impact van reorganisaties en ontslagen te mitigeren.

In praktijk omvat banenbescherming zowel wettelijke bepalingen als collectieve afspraken. Kernpunten zijn onder meer: procedures rond ontslag en de eisen aan redelijkheid en billijkheid, regels rondom tijdelijke contracten om misbruik te voorkomen (veelal via ketenregeling), en verplichtingen voor re-integratie en herplaatsing. Bij grootschalige ontslagen of reorganisaties spelen sociale plannen vaak een centrale rol, waarin werkgever en vakbond of ondernemingsraad afspraken maken over opvang, outplacement, scholing en financiële voorzieningen voor werknemers die worden getroffen.

Verder spelen regelingen rondom werkgelegenheid en transitie een rol, zoals voorwaarden voor herplaatsing binnen of buiten de organisatie, en de inzet op duurzame inzetbaarheid. In toenemende mate worden werkgevers en sociale partners aangemoedigd om tijdig te communiceren, werknemers betrokken te laten zijn bij het proces en gerichte ondersteuning te bieden bij heroriëntatie op de arbeidsmarkt.

Banenbescherming varieert per sector en land, maar de gemeenschappelijke bedoeling is het waarborgen van eerlijke behandeling van werknemers, het beperken van onrechtmatige ontslagen en het bevorderen van duurzame arbeidsparticipatie.