wygnanie

Wygnanie to forma kary lub status, w którym osoba zmuszona jest opuścić miejsce zamieszkania lub całe terytorium państwa. Wygnanie bywa używane jako środek represyjny wobec przeciwników politycznych, duchowieństwa, przestępców lub innych osób uznanych za zagrożenie porządku publicznego. Czasem jest ograniczone do określonego obszaru (np. miasta, regionu), a czasem obejmuje całe państwo.

Etimologia i zakres pojęcia. Wygnanie pochodzi od czasownika wygnać; w polskim języku odnosi się do przymusowego opuszczenia miejsca pobytu. W kontekście historycznym wygnanie często wiązało się z utratą praw obywatelskich oraz możliwości powrotu, choć w niektórych systemach obywatel mógł powrócić po upływie określonego czasu.

Historia. W starożytnym Rzymie exilium był formalnym sposobem karania wygnanych, bez utraty obywatelstwa, choć często z zakazem powrotu. W średniowieczu i w epoce nowożytnej władcy stosowali wygnanie wobec duchowieństwa, magnatów czy przeciwników politycznych. W państwach autorytarnych wygnanie było narzędziem utrzymania władzy i tłumienia opozycji; zdarzały się także deportacje na obce terytoria. W XX wieku wygnania polityczne były powszechne w repressyjnych reżimach.

Współcześnie pojęcie wygnania jest zastępowane przez pojęcia związane z migracją przymusową, uchodźstwem i deportacją. W wielu jurysdykcjach wygnanie jest regulowane prawnie i łączone z możliwością uzyskania powrotu lub ochrony międzynarodowej. Wygnanie różni się od emigracji, która jest dobrowolna i często wiąże się z możliwością powrotu.