redniowieczu

Średniowiecze, w historiografii europejskiej, to okres od upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego (około 476) do końca XV wieku, gdy zaczynała się era wczesnonowożytna. W polskiej tradycji zakres ten bywa różnie określany, ale najczęściej obejmuje wieki od około IX–X do końca XV wieku. Termin średniowiecze pochodzi z renesansowych opracowań, które uznały ten czas za „wiek pośredni” między antykiem a nowożytnością.

Główne cechy tego okresu to rozwój systemu feudalnego, opartego na zależnościach lennych, oraz rola kościoła katolickiego, który wpływał na politykę, edukację i kulturę. Gospodarka była zdominowana przez rolnictwo oraz system manorialny; miasta rozwijały się dzięki reformom prawa miejskiego i rynkom handlowym, a gildie kształtowały rzemiosło.

Kultura i nauka przebiegały w duchu scholastyki, a w XIII–XV wieku powstały uniwersytety (np. w Bolonii, Paryżu, Oxfordzie). Architektura ówczesna rozwinęła styl romanesque, a później gotyk. W nauce nastąpił kontakt z dziełami antyków poprzez przekazy z islamu i tłumaczenia.

W Polsce procesy państwowotwórcze zaczęły się z chrystianizacją Mieszka I w 966; rozwijało się osadnictwo, prawo magdeburskie, a miasta zyskiwały znaczenie gospodarcze. Założenie Akademii Krakowskiej w 1364 było wyjątkowym przykładem polskiego średniowiecza.

Średniowiecze zakończyły przemiany społeczne i gospodarcze prowadzące do wczesnej nowożytności, a jego dziedzictwo pozostaje w prawie, kulturze, architekturze i instytucjach edukacyjnych Europy.