volwasseneninstellingen

Volwasseneninstellingen is een term die in Nederland historisch werd gebruikt voor zorgvoorzieningen en huisvestingsfaciliteiten bedoeld voor volwassenen die langdurige begeleiding en toezicht nodig hebben vanwege verstandelijke beperkingen, ontwikkelingsstoornissen, ernstige psychiatrische problemen of aanzienlijke lichamelijke zorgbehoeften. Deze instellingen boden onderdak, maaltijden, persoonlijke verzorging, medische monitoring en sociale activiteiten, vaak op een campus-achtige locatie of in clusterwoningen. Ze maakte deel uit van een bredere benadering waarbij mensen met langdurige ondersteuning in gespecialiseerde instellingen werden verzorgd, los van reguliere huisvesting en zelfstandig wonen.

In beleid en praktijk is sinds het laat tweede helft van de twintigste eeuw sprake geweest van deinstitutionalisering en een verschuiving naar wonen en zorg in de gemeenschap. De nadruk kwam te liggen op ondersteund wonen, groepswonen of beschut wonen die in lokale gemeenschappen geïntegreerd zijn, terwijl 24/7-zorg geregeld kon worden via de Wet langdurige zorg (WLZ) of via gemeentelijke ondersteuning onder de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Als gevolg hiervan is het gebruik van de term 'volwasseneninstellingen' afgenomen in hedendaags beleidsjargon en vervangen door specifiekere omschrijvingen van zorgarrangementen, zoals intramurale zorg, beschermd wonen of woon- en zorgcentra.

Tegenwoordig dienen overgebleven instellingen vaak twee doelgroepen of functies: het bieden van zorg aan mensen met complexe zorgvragen of psychiatrische opnamezorg, of fungeren als transitieve faciliteiten tijdens het proces van de-institutionalisering. Het huidige beleid legt nadruk op de rechten en autonomie van bewoners en op plaatsing in de minst beperkende en passende omgeving.