uogólniania

Uogólnianie (uogólnianie) to proces rozciągania wniosków z ograniczonej liczby przypadków lub obserwacji na szerszy zbiór, klasę obiektów lub ogólne zasady. Jest kluczowe dla naukowego myślenia i codziennego rozumowania, ponieważ pozwala przenieść poznane wzorce na nowe sytuacje. Etymologicznie pochodzi od słowa ogólność.

W dziedzinach formalnych uogólnianie bywa traktowane jako reguła wnioskowania: z pojedynczych przypadków wyciąga się ogólne stwierdzenia, często zapisane w postaci ogólnej kwantyfikacji. W matematyce i logice proces ten umożliwia rozszerzanie twierdzeń i definicji z ograniczonych zbiorów na szersze klasy obiektów, na przykład z liczb całkowitych na liczby rzeczywiste lub z konkretnych przypadków na ogólną zasadę.

W naukach przyrodniczych i społecznych uogólnianie występuje w formie formułowania praw, teorii i hipotez, które mają objąć obserwowane zjawiska w szerszym kontekście. W psychologii i naukach poznawczych uogólnianie jest podstawowymmechanizmem uczenia się i tworzenia pojęć, ale bywa także źródłem błędów poznawczych, takich jak pochopne uogólnianie na podstawie ograniczonych danych.

W statystyce i uczeniu maszynowym generalizacja opisuje zdolność modelu do prawidłowego działania na danych, które nie były użyte podczas treningu. Niezbędna, lecz podatna na przeciążenie modelem (overfitting) i na wpływ jakości danych.

Przykłady obejmują generalizację obserwowanych cech na całą populację, rozszerzanie twierdzeń na szersze klasy obiektów oraz tworzenie modeli, które dobrze działają w nowych, nieznanych sytuacjach.