sublimacja

Sublimacja to proces przejścia substancji ze stanu stałego bezpośrednio w stan gazowy. Jest to jeden z podstawowych procesów przekształceń fazowych i zwykle jest endotermiczny, co oznacza, że wymaga dostarczenia energii. Sublimacja zachodzi wtedy, gdy ciśnienie pary substancji stałej przy danej temperaturze przekracza ciśnienie otoczenia.

Warunki i zakres zjawiska zależą od charakterystyki danej substancji i otoczenia. W praktyce sublimacja występuje, gdy ciśnienie pary substancji stałej w konkretnej temperaturze jest wyższe niż ciśnienie atmosferyczne. Najbardziej znanym przykładem jest suchy lód, czyli stały dwutlenek węgla, który pod normalnym ciśnieniem sublimuje do gazu i omija stan ciekły. Inne substancje sublimujące to jod, naftalina, kamfora oraz wiele związków używanych w chemii analitycznej i preparaty do oczyszczania.

Zastosowania i przykłady praktyczne: sublimacja jest wykorzystywana do oczyszczania substancji stałych (purification), ponieważ substancje sublimujące w szczególnych warunkach mogą oddzielić się od zanieczyszczeń w postaci gazowej. W przemyśle i biotechnologii stosuje się również lyofilizację (freeze-drying), czyli suszenie mrożonych produktów poprzez sublimację wody pod próżnią.

W naturze i kosmosie sublimacja odgrywa rolę w bilansie wodnym powierzchni ziemi oraz w procesach sezonowych na ciałach niebieskich, takich jak Mars, gdzie pokrywy lodowe sublimują pod wpływem promieniowania słonecznego. Sublimacja ma istotne znaczenie w chemii, fizyce i naukach o Ziemi.