stralingscomponenten

Stralingscomponenten is een term die in de radiatiekunde en dosimetrie wordt gebruikt om de verschillende delen van een stralingsveld of dosis te beschrijven. Het begrip wordt toegepast in onder meer medische beeldvorming, radiotherapie en milieumeting. Doel is inzicht te krijgen in waar de straling vandaan komt, hoe deze zich verspreidt en welk aandeel elke component levert aan de totale flux of dosis.

De belangrijkste componenten zijn meestal: primaire straling (de ongewijzigde straling die rechtstreeks uit de bron komt en het doelgebied bereikt), verstrooiing of secundaire straling (straling die door interacties met materie van richting en soms energie verandert en vanuit meerdere hoeken arriveert), lekkage (straling die langs de afscherming van de bron ontsnapt en buiten het gewenste pad terechtkomt) en achtergrondstraling (niet-bronafhankelijke omgevingsstraling zoals kosmische straling, aardstraling en straling uit de gebouwde omgeving).

Het aandeel van elke component hangt af van factoren zoals stralingsenergie, geometrie, materiaal en afscherming. In dosimetrie en shieldingontwerp wordt geprobeerd de componenten te scheiden of te modelleren, bijvoorbeeld door collimatie, speciale shielding en meetreeksen of via Monte Carlo-simulaties. Een correcte scheiding is essentieel voor correcte dosisberekeningen en voor het evalueren van stralingsrisico’s.