sterlichtkracht

Sterlichtkracht, in astronomische termen often aangeduid als bolometrische luminositeit, is de totale hoeveelheid energie die een ster per eenheid tijd uitzendt over alle golflengten. Het is een intrinsieke eigenschap van de ster, wat betekent dat het onafhankelijk is van de afstand tot de waarnemer. De eenheid is watt, maar in de astronomie wordt vaak de zonnelux L☉ gebruikt als referentie, waarbij L☉ ongeveer 3,828×10^26 W bedraagt.

Bepaling en meting: directe meting van alle golflengten is praktisch niet mogelijk, daarom wordt vaak de flux F gemeten en de afstand d bepaald. De bolometrische luminositeit wordt dan berekend als L = 4πd^2 F, met correcties voor interstellaire vervuiling en een integratie over het volledige spectrum. Als afstand ontbreekt, kan men luminositeit schatten met modellen of spectroscopische parallax.

Relatie met andere eigenschappen: de Stefan-Boltzmann-wet koppelt sterlichtkracht aan straal en effectieve temperatuur: L = 4πR^2 σ T_eff^4, waarbij σ de Stefan-Boltzmann-constante is. Kennen we T_eff uit het spectrum en L uit waarnemingen, dan kan de straal R worden afgelezen; omgekeerd leveren modelllen en massa-luminositeitsrelaties vooral voor hoofdreeks-sterren een schatting van L op.

Variatie onder sterren: sterlichtkracht varieert sterk. De Zon heeft ongeveer 1 L☉. Rode dwergen hebben vaak 10^-4 tot 10^-3 L☉, terwijl vroege, massieve sterren 10^6 tot 10^7 L☉ of hoger kunnen bereiken.

Belang: sterlichtkracht is cruciaal voor het begrijpen van de evolutie van sterren, hun energiebalans en invloed op omliggende planeten en het interstellaire milieu. Het is tevens een fundamentele parameter bij afstandenbepaling en vergelijkingen tussen sterrenpopulaties.