somatyzacja

Somatyzacja to proces, w którym stres emocjonalny lub zaburzenia psychiczne manifestują się jako objawy somatyczne. Pacjenci zgłaszają różnorodne dolegliwości – bóle, zmęczenie, zaburzenia snu – bez wyjaśnienia medycznego. W praktyce używa się także pojęć związanych z zaburzeniem somatycznych objawów (somatyzacja według DSM-5).

Najczęściej dotyczy dorosłych, z wyższą częstością u kobiet, i często współwystępuje z lękiem i depresją. Czynniki ryzyka obejmują stres, traumę w dzieciństwie oraz styl radzenia sobie z chorobą.

Przyczyny są wieloczynnikowe: biologiczne predyspozycje, przetwarzanie sygnałów bólowych, mechanizmy stresu, a także kontekst społeczny i kulturowy sprzyjający interpretacji cierpienia w ciele.

Diagnoza opiera się na dokładnym wywiadzie i wykluczeniu chorób organicznych. Stosuje się kryteria DSM-5 i/lub ICD-10 oraz narzędzia przesiewowe (np. kwestionariusze dotyczące objawów). Należy unikać nadmiernego leczenia i zapewnić empatyczne podejście.

Leczenie to praca zespołowa: psychoedukacja, psychoterapia (zwłaszcza poznawczo-behawioralna, terapia akceptacji i zaangażowania), techniki radzenia sobie ze stresem, oraz leczenie współistniejących zaburzeń afektywnych. Celem jest redukcja objawów i poprawa funkcjonowania.

Somatyzacja stanowi wyzwanie dla opieki zdrowotnej i wymaga koordynacji między lekarzami pierwszego kontaktu a specjalistami zdrowia psychicznego.