schijnvermogen

Schijnvermogen, doorgaans aangeduid met S, is in de elektrotechniek de magnitude van de complexe macht in een wisselstroomsysteem. Het vertegenwoordigt de totale belasting die een systeem kan dragen, zonder onderscheid tussen daadwerkelijk geleverde energie en opgeslagen/reactieve energie. In een kring met spanning V en stroom I ontstaat real power P en reactive power Q door de faseafstand φ tussen spanning en stroom: P = VI cos φ en Q = VI sin φ. Het schijnvermogen is S = VI, en de magnitude daarvan is S = sqrt(P^2 + Q^2). De vermogensfactor PF is P/S = cos φ.

Eenheden zijn: P in watt (W), Q in volt-ampère reactief (VAR), en S in volt-ampère (VA). Vaak worden kVA gebruikt voor grotere systemen.

Bij driefasige systemen geldt bij een gebalanceerde last: S_total = √3 V_LL I_L = 3 V_Ph I_Ph. Daarbij geldt P = √3 V_LL I_L cos φ en Q = √3 V_LL I_L sin φ. Schijnvermogen dient mede ter dimensionering van onderdelen zoals kabels, transformatoren en stroombronnen, omdat het de maximale belasting aangeeft die het systeem kan dragen. Een lage vermogensfactor (klein cos φ) betekent voor dezelfde actieve productie grotere stromen en zwaardere installatie-eisen.

Voorbeeld: bij V = 230 V, I = 5 A en cos φ = 0.8 is P = 230×5×0.8 = 920 W, Q ≈ 690 VAR, en S ≈ 1150 VA. Zo geeft S een compleet beeld van de elektrische belasting, onafhankelijk van hoe efficiënt energie wordt omgezet.