ruimteafscherming

Ruimteafscherming verwijst naar de maatregelen en materialen die worden toegepast om astronauten, systemen en structuren te beschermen tegen de ruimteomgeving, met name tegen straling en inslag van micrometeorieten. In de ruimte zijn de blootstellingsniveaus aanzienlijk hoger dan op aarde door gebrek aan atmosfeer en magnetische afscherming, waardoor beschermingsoplossingen cruciaal zijn voor lange missies.

Er worden twee hoofdbenaderingen onderscheiden: passieve en actieve afscherming. Passieve afscherming gebruikt massieve materialen of water- en kunststoflagen om straling te reduzieren en botsingsschade te beperken. Actieve afscherming beoogt het stralingsniveau te verlagen door magnetische of elektrostatische velden die geladen deeltjes afbuigen of afremmen. Daarnaast speelt micrometeoroïde- en ruimteruimtescherm een rol, bijvoorbeeld Whipple-achtige schakelingen die de impactenergie verspreiden.

Veelgebruikte materialen zijn water, waterdichte verpakkingen, waterstoftoepassingen, en kunststof met een hoog waterstofgehalte (zoals polyethylene) vanwege hun efficiëntie in het blokeren van bepaalde stralingssoorten. Ook wordt vaak gedacht aan multifunctionele shielding, waarbij tankvaten of structurele componenten tegelijkertijd als bescherming dienen. De keuze van materialen houdt rekening met gewicht, kosmische straling, secundaire straling en missiescenario’s.

Toepassingen bevinden zich onder meer in de International Space Station, waarbij draagvloeistof en bekleding bescherming bieden, en in plannen voor langetermijnbewoning op de maan of Mars. De ruimteomgeving blijft een drijvende onderzoeksprioriteit, met voortdurende ontwikkelingen in zowel passieve als actieve beschermingsoplossingen.