rivieroverstromingen

Rivieroverstromingen zijn overstromingen waarbij rivierwater de oevers overschrijdt en gebieden op het land overspoelt die normaal droog blijven. Ze ontstaan vaak door een combinatie van hoge rivierafvoer, langdurige neerslag, snelle sneeuw- en ijsafsmelt en beperkingen in de afvoer of dijkcapaciteit.

Hoofdoorzaken zijn extreem lange of krachtige neerslag in het stroomgebied, snelle sneeuw- en ijsafsmelt en hoge waterstanden in hoofdstromen. Klimaatverandering kan de frequentie en intensiteit van dergelijke gebeurtenissen vergroten. Veranderingen in landgebruik en rivierbeheer beïnvloeden bovendien de afvoer en de lokale kans op overstromingen.

Overstromingen uit rivieren kunnen op verschillende manieren voorkomen: overloop van het rivierbed, dijkbreuk of langdurige hoge waterstanden in uiterwaarden. De ernst varieert van korte lokale incidenten tot grote gebieden die meerdere dagen of weken onder water staan. Daarnaast kunnen onderstroom, verzilting en schade aan infrastructuur de gevolgen versterken.

Gevolgen zijn afhankelijk van locatie en duur en kunnen variëren van materiële schade aan woningen en infrastructuur tot evacuaties en economische verstoringen. Langdurige overstromingen kunnen landbouwgebieden onbruikbaar maken en ecologische veranderingen veroorzaken in natte habitats en bodemsamenstelling.

Beheer en preventie richten zich op het beperken van risico’s en het vergroten van de veerkracht. Instrumenten zijn dijken en waterkeringen, ruimtelijke maatregelen zoals het ruimte maken voor rivieren (Ruimte voor de Rivier), sluizen en gemalen, en nauwkeurige hydrologische monitoring en waarschuwingssystemen. Klimaatbestendigheid en adaptief waterbeheer staan centraal.