referentieellipsoïde

Een referentieellipsoïde is een wiskundig model van de vorm van de aarde dat als basis dient voor geografische coördinaten en kartering. Een ellipsoïde wordt gekenmerkt door de semi-major as (a) langs de evenaar en de vlakheid (f), of zijn eerste excentriciteit (e). Hiermee wordt een glad, afgeknot oppervlak beschreven dat de aarde zo goed mogelijk benadert in een bepaald gebied of wereldwijd.

In de geodesie wordt onderscheid gemaakt tussen de referentieellipsoïde en de geoid. De ellipsoïde is een mathematisch vlak oppervlak, terwijl de geoid een massaveld-equivalente, onregelmatige grenslaag is die de wereldzeeën beïnvloedt. Een geodetisch datum combineert de gekozen referentieellipsoïde met een specifieke positie en oriëntatie van die ellipsoïde ten opzichte van de aarde, waardoor rotaties, verschuivingen en schaalcorrecties mogelijk zijn bij coördinatenomzettingen.

Veel gebruikte referentieellipsoïden zijn wereldwijd toegepast of regionaal afgesteld. Enkele bekende voorbeelden zijn WGS84 (a = 6378137.0 m, f = 1/298.257223563) en GRS80 (a = 6378137.0 m, f ≈ 1/298.257222101). Historisch bestaan er regionale ellipsoïden zoals Clarke 1866 of Hayford/ International 1909, die beter aansluiten bij specifieke regio’s.

Toepassingen van referentieellipsoïden omvatten GPS en andere GNSS-systemen, mogelijkmaking van kaartprojecties en nauwkeurige berekeningen van geografische coördinaten. De keuze van ellipsoïde beïnvloedt berekeningen en transformaties tussen systemen, en de interpretatie van posities afhankelijk van de gebruikte datum.