radiotracerów

Radiotracery, czyli znaczniki radiotrakcyjne, to radioaktywne związki chemiczne stosowane w obrazowaniu medycznym. Zawierają izotop promieniotwórczy chemicznie związany z cząsteczką biologicznie aktywną, dzięki czemu ich rozmieszczenie odzwierciedla procesy metaboliczne, transmisję sygnałów lub przepływ substancji w organizmie. W zależności od zastosowania znaczniki mogą modyfikować metabolizm, receptorowe wiązanie lub transport w tkankach.

Działanie znacznika polega na podaniu pacjentowi; znaczniki gromadzą się w określonych narządach lub tkankach w zależności od chemicznego składu i procesu biologicznego. Obrazy uzyskuje się za pomocą technik PET (pozytronowa tomografia emisji) lub SPECT (jednostkowa tomografia emisji gamma), które wykrywają promieniowanie emitowane przez izotopy i na podstawie jego rozkładu generują trójwymiarowe obrazy funkcjonowania narządów.

Najczęściej używane izotopy w PET to fluor-18, węgiel-11 i azot-13; w SPECT stosuje się technet-99m, jod-123, jod-131, talu-201 i inne. Półtrwanie izotopów ma istotny wpływ na dawkę promieniowania oraz praktyczność zastosowań. Typowe znaczniki obejmują FDG (fluorodeoksyglukoza) do oceny metabolizmu glukozy w nowotworach i mózgu, znaczniki jodu do diagnostyki tarczycy, MIBG do neuroendokrynnych guzów, a także radiotracery PET o ukierunkowaniu na receptory, takie jak Ga-68 DOTATATE, czy amyloidowe znaczni­ki stosowane w Alzheimerze.

Bezpieczeństwo radiotracerów zależy od dawki promieniowania, przepisów dotyczących radiologii oraz odpowiedniego magazynowania i produkcji w ośrodkach radiochemicznych. Dzięki krótkim czasom półtrwania i precyzyjnemu doborowi cząsteczek znaczniki stanowią cenne narzędzie diagnostyczne i badawcze.