przeszczep

Przeszczep to procedura medyczna polegająca na zastąpieniu uszkodzonego lub niewydolnego narządu, tkanki lub komórek przeszczepem od dawcy. Może dotyczyć autoprzeszczepu (przeszczep własnych tkanek lub komórek), alloprzeszczepu (od dawcy ludzkiego) oraz rzadziej syngenicznego (od identycznego bliźniaka) czy xenogennego (od innego gatunku).

Najczęściej wykonywane przeszczepy narządów to nerka, wątroba, serce, płuca, trzustka i jelito. Niezbędne może być także przeszczepienie tkanek, takich jak rogówka, skóra, kościec czy naczynia, a także hematopoetycznych komórek macierzystych w leczeniu chorób krwi i niektórych nowotworów.

Proces obejmuje ocenę kwalifikacyjną pacjenta, identyfikację dawcy, dopasowanie zgodności immunologicznej (np. zgodność krwi i HLA) oraz przygotowania operacyjne. Po zabiegu pacjent otrzymuje leki immunosupresyjne w celu zapobiegania odrzuceniu narządu; długoterminowy monitoring, infekcje i powikłania metaboliczne są częstymi wyzwaniami terapii.

Rezultaty zależą od typu przeszczepu i stanu pacjenta. W ciągu lat nastąpiła znaczna poprawa przeżywalności i funkcji przeszczepów, choć nadal występuje ograniczony dostęp do dawców i ryzyko odrzucenia oraz infekcji związanych z immunosupresją.

Etyka i prawo dotyczą zgody na dawstwo, selekcji dawców, ochrony biorców i jakości procedur. Systemy opieki zdrowotnej prowadzą rejestry dawców oraz nadzorują przebieg przeszczepów, aby zapewnić bezpieczne i równe możliwości.