przeciwwskaza

Przeciwwskazanie to medyczny termin określający stan, czynnik lub warunek, który uniemożliwia lub znacząco ogranicza zastosowanie określonego leczenia, procedury lub diagnostyki z powodu ryzyka dla zdrowia pacjenta. Ocena przeciwwskazań jest elementem decyzji klinicznej, obejmującym porównanie korzyści i potencjalnych zagrożeń.

Przeciwwskazania dzielą się na bezwzględne (absolutne) i względne (warunkowe). Bezwzględne oznaczają, że nie wolno wykonywać danej metody ani w określonych okolicznościach, ponieważ grozi to ciężkim uszczerbkiem na zdrowiu lub zgonem. Względne wymagają ostrożnej oceny – leczenie może być dopuszczone, jeśli korzyści przeważają nad ryzykiem, często z dodatkowymi środkami ostrożności lub modyfikacją dawki.

Przykłady bezwzględnych przeciwwskazań obejmują znaną ciężką reakcję alergiczną na lek, ciąże w przypadku terapii teratogennej, aktywne ciężkie krwawienie przy terapii przeciwkrzepliwej oraz inne sytuacje, w których wykonanie procedury grozi śmiercią lub ciężkim uszkodzeniem. Przykłady względnych przeciwwskazań to choroby współistniejące, które zwiększają ryzyko, wiek pacjenta lub interakcje lekowe; w takich przypadkach decyzję podejmuje się indywidualnie, czasem z dodatkowym monitorowaniem, dawkowaniem lub alternatywami.

W praktyce medycznej przeciwwskazania są dokumentowane w kartach pacjentów i dołączane do wytycznych klinicznych, a ich ocena zależy od standardów leczenia, dostępności terapii alternatywnych i okoliczności pacjenta. Prawidłowe rozpoznanie przeciwwskazania pomaga ograniczyć ryzyko i poprawić bezpieczeństwo terapii.