polisakkaritler

Polisakkaritler, çok uzun karbonhidrat molekülleri olan büyük polimerlerdir. Tekrarlayan monosakkarit birimlerinden oluşurlar ve bu birimler arasındaki glikozidik bağlar sayesinde zincirlerini kurarlar. Bağlar çoğunlukla α veya β konformasyonda olabilir; bağ tipi ve tekrarlayan yapı, polimerin özelliklerini ve biyolojik rolünü belirler.

Yapısal olarak sınıflandırıldığında polisakkaritler homopolysakkaritler (yalnızca tek tür monosakkaritten oluşanlar, örneğin nişasta veya glikojen) ve heteropolysakkaritler (birden çok monosakkarit türünü içerenler) olarak ayrılır. Ayrıca bitkilerde selüloz, pektin ve hemiselüloz gibi bileşikler ile hayvanlarda kitin gibi yapısal polisakkaritler bulunur. Depolama polisakkaritleri ise enerji için kullanılır; nişasta bitkilerde, glikojen ise hayvanlarda ana enerji rezervuarıdır.

İşlev bakımından polisakkaritler enerji depolama, yapısal destek ve hücre duvarı bileşenleri gibi temel rollere sahiptir. İnsanlar nişasta ve glikojen gibi bazı polisakkaritleri sindirerek enerji elde edebilirken, selüloz gibi bazı polisakkaritler insanlar tarafından sindirilemez; bu türler diyet lifi olarak bağırsak mikrobiyotası üzerinde prebiyotik etki gösterebilir. Diğer polisakkaritler ise gıdaların kıvamını, jelleşmesini ve stabilitesini etkileyerek sanayi ve yiyecek endüstrilerinde önemli rol oynar.

Biyosentez ve uygulamalar açısından polisakkaritler fotosentez yoluyla bitkilerde sentezlenir ve endüstride kalınlaştırıcılar, jel oluşturan maddeler ve kıvam vericiler olarak kullanılır. Öne çıkan türevler arasında pektin, guar gumı ve konjak glukomananı bulunur. Mikrobiyal hücre duvarı polisakkaritleri de ek katmanlar sağlar. Örnekler arasında nişasta, glikojen, selüloz, kitin, pektin, hemiselüloz ve inulin bulunur.