pierwiastek

Pierwiastek to słowo o kilku powiązanych znaczeniach w języku polskim. W matematyce najczęściej odnosi się do wartości, która po podniesieniu do danonej potęgi daje daną liczbę. W chemii pierwiastek chemiczny oznacza podstawowy element chemiczny, występujący w przyrodzie i tworzący podstawę związków chemicznych.

W matematyce pierwiastek n-tego stopnia x z liczby a to takie x, że x^n = a. Najbardziej znany jest pierwiastek kwadratowy, oznaczany zwykle jako sqrt(a). Dla liczb rzeczywistych pierwiastki kwadratowe są zdefiniowane dla a ≥ 0, przy czym pierwiastek kwadratowy przyjmuje dodatnią wartość zwany pierwiastkiem głównym. Dla parzystych n nie istnieje w zbiorze liczb rzeczywistych pierwiastek z liczby ujemnej; dla nieparzystych n istnieje realny pierwiastek także z liczb ujemnych. Ogólne własności obejmują m.in. (ab)^(1/n) = a^(1/n) b^(1/n) dla odpowiednich warunków, oraz (a^m)^(1/n) = a^(m/n). Narzędziem zapisu są symbol pierwiastka oraz indeks n określający stopień pierwiastka.

Pierwiastek chemiczny, czyli element chemiczny, to podstawowy składnik materii, niepodzielny chemicznie na prostsze substancje. Każdy pierwiastek chemiczny ma unikalny numer atomowy i symbol chemiczny, a żadne dwa pierwiastki nie mogą mieć tych samych identyfikatorów. Przykłady to wodór (H), tlen (O) i żelazo (Fe). Elementy łączą się, tworząc związki chemiczne i minerały. Niektóre pierwiastki występują naturalnie w postaci egzemplarzy stabilnych i izotopów; inne są syntetyczne i wytwarzane w reaktorach lub akceleratorach.