periodeafhankelijk

Periodeafhankelijk is een term uit het Nederlands die aangeeft dat iets afhankelijk is van de periode die in beschouwing genomen wordt. Het verwijst naar situaties waarin een verschijnsel, waarde of uitkomst verandert als men een andere tijdsperiode, cyclische fase of tijdsvenster kiest.

In statistiek en tijdreeksanalyse verwijst periodeafhankelijkheid naar parameters of kenmerken die variëren met de gekozen periode. Bijvoorbeeld kan het berekenen van een gemiddelde groeipercentage verschillen afhankelijk van of men een kwartaal- of jaargang kiest. Seizoenscomponenten, trends en cyclische patronen vergen vaak periode-afhankelijke modellen en interpretaties.

In beleid en economie kunnen regels, subsidies of tarieven periodeafhankelijk zijn, wat betekent dat ze slechts gelden in bepaalde perioden of tijdstippen. Zo kan een fiscale regeling beperkt zijn tot een specifiek kwartaal of een bepaalde beleidsperiode, waardoor analyses van effecten afhankelijk zijn van de gekozen tijdsindeling.

Technisch en in de natuur- en ingenieurswetenschappen kan periodeafhankelijkheid verwijzen naar eigenschappen die afhankelijk zijn van de periode van een herhaald signaal. Bij het analyseren van periodiciteit is de juiste keuze van de periode cruciaal; een foute selectie kan leiden tot vertekende conclusies of misinterpretatie van de data.

De term wordt vooral in formele contexten gebruikt. Verwante begrippen zijn tijdsafhankelijkheid en cyclische afhankelijkheid; periodisering en periodesch relaties worden soms gebruikt bij het indelen van tijd in opeenvolgende periodes.