oplosvermogen

Oplosvermogen, ofta oplosbaarheid, is de hoeveelheid van een stof die in een oplosmiddel bij een gegeven temperatuur kan oplossen totdat een verzadigde oplossing ontstaat. Het is een contextafhankelijke eigenschap: afhankelijk van de stof en het oplosmiddel, en van omgevingsvoorwaarden zoals temperatuur en druk. In veel situaties wordt oplosvermogen uitgedrukt als concentratie, bijvoorbeeld in gram per 100 gram oplosmiddel, gram per liter (g/L) of mol per liter (mol/L).

Oplosbaarheid wordt beïnvloed door factoren zoals de aard van de stof (polair versus apolair), de structuur en polariteit van het oplosmiddel, en de interacties tussen deeltjes. Voor zouten kan de oplosbaarheid samenhangen met het oplosbaarheidsproduct (Ksp) en het vermogen om ionen te vormen in oplossing. Voor gassen geldt volgens Henry’s wet dat oplosbaarheid toeneemt met druk en meestal afneemt bij hogere temperatuur.

Belangrijke factoren in de praktijk zijn temperatuur, druk (voor gassen), aanwezigheid van andere opgeloste stoffen (salting-out of complexvorming) en pH, wat vooral invloed heeft op zuren en basen. Een stof kan bij dezelfde omstandigheden meer of minder oplosbaar zijn, afhankelijk van het oplosmiddel.

Toepassingen en voorbeelden: oplosvermogen bepaalt mengbaarheid, extractieprocessen, farmaceutische formuleringen en milieuwetenschappen. Voorbeelden: natriumchloride en suiker lossen goed op in water; kooldioxide lost op in water onder druk maar minder bij hogere temperatuur.