ontploffen

Ontploffen is een Nederlands werkwoord dat plotselinge explosie of ontploffing aanduidt. Het kan verwijzen naar een fysieke explosie, zoals een bom die ontplofte, maar ook naar een plotselinge uitbarsting van emoties of spanning. Het werkwoord is meestal intransitief; voorbeelden: "de bom ontplofte", "het vuurwerk is ontploft".

Etymologie en verwantschappen: ontploffen is samengesteld uit het voorvoegsel ont- en het werkwoord ploffen, wat samenhangen met krachtig knallen aangeeft. Het is verwant aan exploderen. De bijbehorende zelfstandige naamwoorden zijn ontploffing (de handeling of het resultaat) en explosie. In dagelijkse taal wordt vaak 'ontploffen' gebruikt; in technische context komt vaker 'exploderen' voor.

Gebruik en nuance: naast de letterlijke explosie wordt ontploffen ook figuurlijk gebruikt. Voorbeelden: "de spanning in de zaal ontplofte toen het nieuws bekend werd" of "hij ontplofte van woede". Het werkwoord kan in verschillende constructies voorkomen, met vormen als ontploft, ontplofte en is ontploft, afhankelijk van tijd en aspect.

Zie ook: explosie, explosieven, exploderen, ontploffing.