oksydacja

Oksydacja to proces chemiczny, w którym atom lub związek traci elektrony, co zwykle wiąże się ze wzrostem formalnego stanu utlenienia. W praktyce oksydacja jest częścią reakcji redoks, w których utleniający przyjmuje elektrony od reduktora. Nazwa odwołuje się historycznie do powiązania z tlenem, jednak oksydacja nie musi zachodzić z tlenem atmosferycznym.

Chociaż tlen często jest widziany jako czynnik utleniający, w rzeczywistości oksydacja może być wywołana przez różne utleniacze, takie jak tlenki metali, nadtlenki czy jony utleniające. Reakcje redoks można opisać także przez pary utleniacz-reduktor i przez zmiany w stanach utlenienia partnerów reakcji.

Przykłady oksydacji obejmują korozję żelaza prowadzącą do rdzy, spalanie paliw kopalnych oraz ogólnie procesy uwalniania energii w organizmach żywych. W biochemii oksydacja jest kluczowym etapem wytwarzania energii, na przykład podczas oddychania komórkowego, gdzie enzymy i koenzymy (np. NAD+/NADH) przenoszą elektrony. W chemii organicznej oksydacja obejmuje przekształcenia grup funkcyjnych, takie jak alkoholi w aldehydy lub kwasy karboksylowe.

W praktyce pojęcie oksydacji ma znaczenie w syntezie chemicznej, degradacji środowiskowej i procesach korozji, a także w ocenie potencjałów redoks i reaktywności substancji. Zobacz także: reakcje redoks, redukcja, korozja.