odksztacania

Odkształcanie, często nazywane odkształcaniem materiałów, to proces zmiany kształtu lub wymiarów ciała pod wpływem sił zewnętrznych lub zmian temperatury. Może obejmować zarówno krótkotrwałe, odwracalne zmiany (odkształcenie sprężyste), jak i trwałe przemieszczenia (odkształcenie plastyczne).

W odkształceniu sprężystym deformacja jest proporcjonalna do obciążenia i ustępuje po usunięciu siły, zgodnie z prawem Hooke’a. Po przekroczeniu granicy sprężystości następuje odkształcenie plastyczne, które pozostaje po zniesieniu obciążenia, prowadząc do trwałej zmiany geometrii. Granice te i zachowanie materiału opisuje m.in. wytrzymałość na rozciąganie, moduł Younga i inne właściwości plastyczne.

W praktyce inżynierii materiałowej odkształcenie plastyczne wykorzystywane jest do kształtowania metali i innych materiałów. Procesy obejmują kowalstwo, tłoczenie, walcowanie, ciągnienie oraz formowanie na gorąco lub zimno. Temperatury mają duże znaczenie dla charakteru odkształcenia: przy wyższych temperaturach następuje zwykle łatwiejsze odkształcanie i zmniejszenie twardości materiału.

Ocena odkształceń jest kluczowa w projektowaniu konstrukcji i testowaniu materiałów. Stosuje się techniki pomiarowe takie jak tensometry, extensometry i metody obrazowe (np. korelacja obrazu cyfrowego), aby monitorować deformacje w czasie rzeczywistym i zapewnić bezpieczeństwo oraz trwałość wyrobów.

W naukach przyrodowych odkształcenie odnosi się także do deformacji skał, krystalografii i biomechaniki, gdzie jest wynikiem procesów ciśnień, temperatur i ograniczeń strukturalnych materiałów.