neuroendokrynowym

Neuroendokrynowy (neuroendokrynny) to przymiotnik odnoszący się do układu neuroendokrynowego oraz do komórek neuroendokrynnych, które łączą właściwości systemu nerwowego i hormonalnego. Komórki te reagują na bodźce nerwowe, uwalniając hormony lub neurohormony do krwi lub bezpośrednio do środowiska w pobliżu naczyń krwionośnych.

Układ neuroendokrytyczny obejmuje neurony wydzielnicze w podwzgórzu i przysadce oraz chromochłonne komórki rdzenia nadnerczy, a także rozproszone komórki neuroendokrynne występujące w przewodzie pokarmowym, w trzustce i w drogach oddechowych. Wiele z nich tworzy szeroko rozprzestrzeniony, rozgałęziony układ hormonalny, który reaguje na bodźce nerwowe i wpływa na funkcje narządów.

Mechanizm działania obejmuje wytwarzanie i wydzielanie różnych hormonów, neurotransmiterów i neurohormonów, które regulują metabolizm, wzrost, stres, procesy reprodukcyjne i homeostazę. Kluczowe osie regulacyjne to na przykład podwzgórze–przysadka–nadnercza oraz podwzgórze–przysadka–tarczyca.

Zaburzenia neuroendokrynne obejmują guzowate nowotwory neuroendokrynne (NET), takie jak gastroenteropancreatic NET i guz rdzeniasty tarczycy. Mogą one wydzielać hormony prowadzące do charakterystycznych zespołów klinicznych (np. carcinoid, insulinoma, gastrinoma). Diagnostyka wykorzystuje markery biochemiczne (chromogranina A) i techniki obrazowe ukierunkowane na receptory somatostatynowe; leczenie obejmuje operacje, analogi somatostatyny i terapie celowane.