nawracanie

Nawracanie to termin medyczny oznaczający powrót objawów choroby lub odrastanie samej choroby po okresie remisji lub poprawy stanu zdrowia. Może odnosić się do różnych typów schorzeń: infekcyjnych, przewlekłych, nowotworowych, a także zaburzeń psychicznych. Nawrót może być spowodowany różnymi mechanizmami, m.in. niecałkowitą eradycją patogenu, re-aktywacją choroby, nawracającymi infekcjami wywołanymi przez te same czynniki, tolerancją leków lub zmianą czynników ryzyka. Nawracanie różni się od trwałej progresji choroby w czasie, choć pojęcia bywają używane zamiennie w praktyce klinicznej.

W kontekście onkologicznym i immunologicznym nawrót lub wznowa może odnosić się do ponownego pojawienia się nowotworu w miejscu początkowym lub w innej lokalizacji po wcześniejszym leczeniu. W chorobach zakaźnych nawracanie może wystąpić po zakończeniu leczenia, jeśli drobnoustroje przetrwają latentnie lub odtworzą infekcję.

Przykłady obejmują nawracającą malarię z relapsem fazy latentnej, nawracanie gruźlicy po terapii, wznowienie objawów w stwardnieniu rozsianym oraz nawroty depresji lub zaburzeń lękowych.

Postępowanie w przypadku nawracania obejmuje monitorowanie pacjenta, modyfikację terapii, wczesną diagnostykę, edukację pacjenta, identyfikację czynników ryzyka oraz długoterminową opiekę. W niektórych sytuacjach nie da się całkowicie zapobiec nawrotowi, lecz można ograniczyć jego częstość i nasilenie.

Zobacz także: wznowa, relapse, remisja, nawrot.