makrofager

Makrofagi to komórki układu odpornościowego należące do linii monocytarnej. W krążeniu występują jako monocyty, które w tkankach różnicują się w makrofagi tkankowe. Ich podstawową funkcją jest fagocytoza: pochłanianie i degradacja drobnoustrojów, uszkodzonych komórek oraz resztek tkankowych. Po strawieniu materiału wydzielają cytokiny i chemokiny, przyciągając inne komórki układu odpornościowego, oraz prezentują antygeny na cząsteczkach MHC klasy II, aktywując limfocyty T CD4+.

Makrofagi charakteryzuje plastyczność funkcjonalna: mogą przyjmować różne profile aktywacyjne. Klasycznie aktywowane M1 wytwarzają prozapalne cytokiny i eliminują patogeny; alternatywnie aktywowane M2 wspierają naprawę tkanek i obniżanie zapalenia. W warunkach tkanek występuje spektrum cech M1–M2 zależnie od sygnałów otoczenia. Makrofagi posiadają szeroki zestaw receptorów, w tym PRR i TLR rozpoznających patogeny, receptory Fc i scavenger, co umożliwia rozpoznanie patogenów i uszkodzonej tkanki.

W organizmie występują makrofagi tkankowe: komórki Kupffera w wątrobie, mikroglej w mózgu, makrofagi pęcherzykowe w płucach, komórki Langerhansa w skórze; osteoklasty są także pochodnymi makrofagów. Makrofagi odgrywają rolę w usuwaniu komórek apoptotycznych, ochronie przed infekcjami, regulacji gojenia ran i remodelowaniu tkanek, a także w recyklingu żelaza.

W chorobach makrofagi mogą przyczyniać się do patogenezy; w miażdżycy i gruźlicy tworzą struktury zapalne; w nowotworach makrofagi środowiskowej tkanki (TAM) często wspierają wzrost guza, a w chorobach przewlekłych utrzymują przewlekłe zapalenie. Porównuje się także różnice między tkankowymi i obwodowymi populacjami makrofagów.