lysozyymi

Lysozyimy (lizozymy) to grupa enzymów hydrolaz o masie około 14 kilodaltonów, należących do muramidaz. Są to małe, stabilne białka występujące w licznych wydzielinach i tkankach. Do powszechnych źródeł należą łzy, ślina, błona śluzowa, mleko oraz białko jajka; w organizmie produkowane także przez neutrofile i komórki Panetha w jelitach. Lizozymy odgrywają rolę pierwszej linii obrony immunologicznej, zwłaszcza przeciw bakteriom Gram-dodatnim.

Mechanizm działania: Lizozymy hydrolizują wiązanie β-(1→4) między N-acetylo-muraminowym a N-acetyloglukozoaminowym w peptydoglikanie bakteryjnym, co prowadzi do osłabienia ściany komórkowej i lizy bakterii. Działają skuteczniej wobec bakterii Gram-dodatnich; Gram-ujemne są mniej wrażliwe ze względu na obecność zewnętrznej błony ochronnej utrudniającej dostęp do peptydoglikanu. Aktywność lizozymów utrzymuje się w szerokim zakresie pH, a ich stabilność sprawia, że pełnią funkcję ochronną w różnych warunkach.

Występowanie i znaczenie: Lizozymy występują w organizmach wielu gatunków. U ludzi gen LYZ koduje lizozym; istnieją różne izoenzymy i typy lizozymów (w tym typ C, powszechnie wykazujący aktywność w białku jajka). Odkrycie lizozymu przypisuje się Aleksandrowi Flemingowi w 1922 roku.

Zastosowania: W przemyśle spożywczym lizozymy wykorzystywane są jako naturalny środek przeciwbakteryjny, m.in. w serach i winach. Znajdują również zastosowanie w kosmetyce i w niektórych preparatach medycznych, gdzie pełnią funkcję składnika o działaniu antybakteryjnym. W medycynie lizozymy są badane pod kątem terapii i diagnostyki, lecz ich bezpośrednie wykorzystanie lecznicze jest ograniczone.