longitudinaliteit

Longitudinaliteit is de eigenschap of toestand waarbij iets langs de lengteas of langs de tijd wordt gerelateerd. In de praktijk verwijst de term naar meet- of onderzoeksontwerpen waarbij de lengte- of tijdas centraal staat: dingen worden langs de lengte van een object gemeten, of gebeurtenissen en eigenschappen worden over meerdere tijdstippen gevolgd.

In statistiek en onderzoek verwijst longitudinaliteit naar longitudinale data of longitudinale studies, waarbij dezelfde eenheden (personen, organisaties, objecten) op meerdere tijdstippen worden gemeten. Dit stelt onderzoekers in staat om veranderingen in de loop van de tijd te observeren, temporale relaties te analyseren en within-subject variatie te modelleren. Longitudinale ontwerpvarianten omvatten panelstudies en cohortstudies; ze onderscheiden zich van cross-sectionele studies die op één moment observeren. Analytisch worden vaak gemengde modellen, groeicurvemodellen of latent growth models toegepast om tijdstrends en variabiliteit tussen en binnen proefpersonen in beeld te brengen.

In de biologie, geneeskunde en gezondheidszorg wordt longitudinaliteit veel toegepast om ziekteprogressie, behandelingseffecten of ontwikkelingsprocessen te volgen.

In de meetkunde en anatomie verwijst longitudinale richting naar de as langs de lange as van een object, en een longitudinale snede is een doorsnede langs die richting.

Belangrijke uitdagingen zijn uitval van deelnemers, ontbrekende data en meetinvariantie over de tijd. Gerelateerde termen zijn longitudinale data, tijdreeksen, paneldata en cross-sectionele data.