ledziony

Ledziony, zwane również śledzioną, są nieparzystym organem układu limfatycznego i krwiotwórczego. U ludzi zlokalizowane są w lewym górnym kwadrancie brzucha, pod przeponą, bocznie od żołądka. Otoczone są torebką łącznotkankową i utrzymywane przez więzadła, które się z nią łączą. Śledziona jest organem stosunkowo miękkim i podatnym na urazy, zwłaszcza w wyniku urazów brzucha.

Struktura wewnętrzna obejmuje dwie główne strefy: białą pulę (white pulp) i czerwoną pulę (red pulp). W białej pulie dominują elementy układu limfatycznego, w tym grudki limfatyczne i periarterialne osłonki limfatyczne, które uczestniczą w odpowiedzi immunologicznej na krwiopochodne antygeny. Czerwona pula składa się z sieci sinusoidalnej i zrębu śledziony, gdzie dojrzewają makrofagi i zachodzi filtracja krwi. Krążenie krwi w śledzionie ma charakter mieszany, z odcinkiem przepływu otwartego do zrębu.

Funkcje ledzion są wielokierunkowe. Najważniejsze to filtracja krwi i usuwanie starzejących się krwinek czerwonych, zatrzymywanie i magazynowanie płytek krwi oraz udział w odpowiedzi immunologicznej na drobnoustroje krążące we krwi. W okresie rozwoju embrionalnego śledziona bierze udział w hematopoezie; po urodzeniu jej rola hematopoetyczna maleje, ale może odradzać się w określonych chorobach.

Patologie obejmują splenomegalię, infekcje i choroby wątroby, ostre urazy prowadzące do pęknięcia śledziony oraz rzadziej guzopochodne. Usunięcie śledziony (splenektomia) zwiększa ryzyko ciężkich zakażeń wywołanych przez bakterie otoczkowe, dlatego po splenektomii zaleca się szczepienia ochronne i monitoring. Czasami wykonuje się częściową splenektomię, aby zachować część funkcji organu. Różnorodność budowy i funkcji śledziony występuje także w innych gatunkach zwierząt.