koppelvermeerdering

Koppelvermeerdering is een term uit de genetica en voortplantingswetenschappen die verwijst naar de propagatie van genen of kenmerken die gekoppeld zijn op hetzelfde chromosoom, waardoor ze in nakomelingen vaker samen worden doorgegeven dan wanneer ze onafhankelijk zouden overerven. Het begrip is nauw verwant aan genetische koppeling en speelt een belangrijke rol in planten- en dierbreeding.

Het mechanisme berust op de nabijheid van twee loci op een chromosoom. Hoe dichter ze bij elkaar liggen, des te kleiner is de kans op recombinatie tijdens meiose. Daardoor blijven bepaalde combinatie van allelen als een blok voorkomen in nakomelingen. Dit leidt tot zogenaamde koppellijnen of koppelfronten van eigenschappen die samen worden doorgegeven.

In de praktijk wordt koppellvermeerdering doorbreken en benutten bij selectieve veredeling. Breeders proberen gewenste eigenschappen samen te houden door bekendheid met koppelingen en door gebruik te maken van marker-gebaseerde selectie. Daarnaast worden koppelingen in kaart gebracht met genetische kaarten om het voordeel of risico van associaties tussen kenmerken te beoordelen.

Beschouwingen over koppellvermeerdering raken aan de mate waarin recombinatie mechanisch voorkomend is en hoe koppelingen verandert onderSelectie over meerdere generaties. De kracht van koppelingen kan zowel voordelen opleveren, door voorspelbare combinaties te versterken, als nadelen opleveren wanneer ongewenste kenmerken meegekoppeld raken.

Zie ook: genetische koppeling, recombinatie, marker-ondersteunde selectie, genetische kaarten.