jajnika

Jajnik to parzysty narząd rozrodczy żeński. Odpowiada za wytwarzanie gamet – oocytów – oraz produkcję hormonów płciowych, głównie estrogenów i progesteronu.

Znajduje się w miednicy mniejszej po obu stronach macicy, przymocowany więzadłem jajnikowym do macicy i więzadłem wieszadłowym do bocznej ściany miednicy. Każdy jajnik ma korę, gdzie dojrzewają pęcherzyki jajnikowe, oraz rdzeń zawierający naczynia i tkankę łączną.

Oogeneza w znacznym stopniu przebiega w życiu płodowym; po okresie pokwitania do każdego cyklu dojrzewa wybrany pęcherzyk, którego owulacja uwalnia oocyt. Po owulacji pęcherzyk przekształca się w ciałko żółte, a w razie braku zapłodnienia ciałko żółte ustępuje miejsca bliznie – ciałku albicans.

Główne hormony to estrogeny i progesteron; w mniejszych ilościach powstają androgeny. Wydzielanie jest regulowane przez gonadotropiny przysadki: FSH i LH.

Choroby obejmują torbiele jajników, zespół policystycznych jajników (PCOS) i rak jajnika. Objawy bywają niespecyficzne, a diagnostyka opiera się na badaniach obrazowych (ultrasonografia) i ocenie hormonów.

Jajnik odgrywa kluczową rolę w płodności i endokrynologii kobiety. Do menopauzy pozostaje źródłem hormonów i komórek rozrodczych; po utracie funkcji hormonalnej funkcja ta ustaje.