estrogenów

Estrogeny (pot. estrogeny; temat: estrogenów) to grupa steroidowych hormonów płciowych o kluczowej roli w rozwoju i funkcjonowaniu układu rozrodczego oraz w regulacji wielu procesów metabolicznych. Do głównych endogennych estrogenów należą estradiol, estron i estriol; estradiol jest dominujący u kobiet w okresie reprodukcyjnym. Są syntetyzowane z cholesterolu z udziałem enzymu aromatazy, przede wszystkim w jajnikach, łożysku i tkance tłuszczowej; mniejsze ilości powstają też w jądrach i nadnerczach.

Estrogeny działają przez receptory jądrowe ERα i ERβ oraz przez mechanizmy pozareceptorowe, wpływając na rozwój narządów płciowych, cykl menstruacyjny, gęstość kości, metabolizm lipidów i funkcje poznawcze. W życiu kobiety ich stężenia wzrastają w okresie dojrzewania i utrzymują się w okresie reprodukcyjnym, a spadają po menopauzie.

W medycynie estrogeny stosuje się m.in. w antykoncepcji hormonalnej, terapii hormonalnej w menopauzie oraz leczeniu zaburzeń hormonalnych. Ich stosowanie wiąże się z korzyściami i ryzykiem — długotrwała terapia jedynie estrogenowa zwiększa ryzyko rozrostu endometrium, a niektóre preparaty mogą podnosić ryzyko zakrzepicy. Estrogenowo‑zależne nowotwory (np. niektóre typy raka piersi) wymagają oceny receptorów estrogenowych przy planowaniu leczenia. Pomiar stężeń estrogenów wykonuje się w diagnostyce zaburzeń płodności i hormonalnych.