glutationu

Glutation (GSH) to tripeptyd złożony z kwasu glutaminowego, cysteiny i glicyny, będący jednym z najważniejszych antyoksydantów w komórkach. W organizmie pełni kluczowe funkcje redoks i detoksykacyjne, a jego obecność wpływa na odporność i metabolizm.

Główne zadania glutationu obejmują neutralizację wolnych rodników i utrzymanie równowagi redoks. Działa jako donor elektronów, regenerując inne antyoksydanty, takie jak witaminy C i E. W procesach detoksykacji koniuguje się z ksenobiotykami i metabolitami dzięki enzymom z rodziny glutathion S-transferaz (GST), co ułatwia ich usunięcie z organizmu. Ponadto glutation bierze udział w cyklu gamma-glutamylowym, który wspiera transport aminokwasów przez błony komórkowe, co ma znaczenie dla metabolizmu i syntezy białek.

Formy glutationu to zredukowany GSH i utleniony GSSG. Stosunek GSH/GSSG odzwierciedla stan redoks komórki; utrata równowagi w kierunku GSSG wiąże się ze stresem oksydacyjnym. Glutation jest syntetyzowany w dwóch etapach enzymatycznych: pierwsza reakcja poprzez γ-glutamylocysteinową syntetazę (GCS), druga przez syntetazę glutationową (GS).

Źródłem glutationu jest głównie biosynteza endogenna; dieta dostarcza ograniczone ilości GSH, a stresy oksydacyjne mogą obniżać jego poziomy. Suplementacja glutathionem bywa przedmiotem badań, ale biodostępność doustna jest ograniczona. W praktyce klinicznej prekursorów cysteiny, na przykład N-acetylocysteiny (NAC), używa się do podniesienia poziomu glutationu w organizmie, zwłaszcza w leczeniu ostrego zatrucia paracetamolem. Spadek GSH obserwuje się w procesach starzenia i w wielu chorobach, co czyni glutation przedmiotem licznych badań nad ochroną komórek i terapiami poznawczymi.