glikogenu

Glikogen to polisacharyd zbudowany z cząsteczek glukozy, będący główną formą magazynowania cukru w organizmach zwierząt. Wytwarzany jest w komórkach w wyniku glikogenezy i tworzy drobne ziarenka, które znajdują się w cytoplazmie. Strukturalnie składa się z długich łańcuchów glukozy połączonych więzłami alfa-1,4-glikozydowymi z gałęziami alfa-1,6, co tworzy hierarchiczną sieć z licznymi rozgałęzieniami.

Glikogen powstaje głównie w wątrobie i mięśniach szkieletowych. W wątrobie pełni kluczową rolę w utrzymaniu stężenia glukozy we krwi, zwłaszcza podczas postu. W mięśniach glikogen dostarcza energii bezpośrednio na potrzeby pracy mięśniowej.

Syntetyzacja glikogenu obejmuje glikogenogenezę, która zaczyna się od glikogenu białka inicjującego (glikogenina) i kończy na aktywnej syntazie glikogenu. Główne enzymy to syntaza glikogenu oraz enzym gałęziujący, który tworzy rozgałęzienia alfa-1,6. Degradacja to glikogenoliza, prowadząca do uwolnienia glukozy-1-fosforanu przez enzymy: glikogen phosphorylase i enzymy debranchingowe. W wątrobie glukozo-6-fosforan może być przekształcany w glukozę i uwalniany do krwi dzięki glukozo-6-fosfatozie.

Regulacja glikogenezy i glikogenolizy zależy od hormonów i mechanizmów allosterycznych. Insulina promuje syntezę glikogenu, podczas gdy glukagon i epinefryna aktywują glikogenolizę poprzez kaskady cAMP-PKA. W kontekście chorób metabolicznych, zaburzenia magazynowania glikogenu prowadzą do chorób magazynowania glikogenu (np. Von Gierke, Pompe, Cori) o różnym wpływie na wątrobę, mięśnie i metabolizm.

Glikogen stanowi szybkie źródło energii w warunkach zwiększonego zapotrzebowania na glukozę i odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu homeostazy energetycznej organizmu.