extramusikaal

Extramusikaal is een term uit de muziekwetenschap die verwijst naar betekenissen, connotaties en effecten van muziek die buiten de zuivere muzikale materie liggen. Het omvat zaken zoals de context waarin muziek wordt gemaakt en uitgevoerd, de tekst of titel, programmatische aanduidingen en de culturele en persoonlijke interpretaties die muziek kan oproepen of versterken.

In tegenstelling tot intrinsieke elementen als melodie, harmonie, ritme en timbre, betreffen extramusale elementen wat muziek betekent, representeert of doet buiten de klank zelf. Luisteraars kunnen bijvoorbeeld associaties maken, emoties projecteren of verhalen toekennen aan een muziekstuk.

Voorbeelden zijn programmamuziek die een verhaal of scène oproept, filmmuziek die karakters of stemming ondersteunt, liedteksten die extra betekenissen toevoegen, en titels of context die interpretaties richting geven. Ook de bredere sociale en historische context van een uitvoering kan een extramusale betekenis beïnvloeden.

In de literatuur over muziek is er discussie over de mate waarin extramusikale betekenis inherent is aan de muziek of voornamelijk door luisteraars wordt geconstrueerd. Sommige denkers benadrukken de rol van context en cultuur, terwijl anderen erop wijzen dat componisten bij kunnen dragen aan extramusikale referenties. Desondanks biedt het concept een nuttig kader om te begrijpen hoe muziek buiten de pure klank betekenis kan dragen.