evaluatiecultuur

Evaluatiecultuur is de organisatiecultuur die gericht is op systematische evaluatie van beleid, projecten en processen en op het gebruik van de verkregen inzichten voor verbetering. In zo'n cultuur worden data en bewijslast gezien als basis voor besluitvorming en leren, niet alleen voor verslaggeving.

Belangrijke kenmerken zijn duidelijke evaluatiedoelstellingen, betrouwbare data, relevante indicatoren en regelmatige evaluatiemomenten. Ook bestaan er feedbackloops en transparantie richting betrokkenen, plus een cultuur van psychologische veiligheid waarin medewerkers openheid kunnen tonen over fouten en mislukkingen.

Een organisatie ontwikkelt zo'n cultuur door leiderschap dat evaluatie prioriteert, investeren in data- en analysecapaciteit en het expliciet opnemen van evaluatie in planning en budgettering. Samenwerking met externe partijen kan helpen bias te verminderen en benchmarks mogelijk te maken.

Toepassingsvelden zijn onder meer de publieke sector, onderwijs, gezondheidszorg, non-profit en bedrijfsleven, waarin programma's, processen en resultaten regelmatig worden getoetst en bijgestuurd.

Voordelen zijn meer effectiviteit, betere afstemming van doelen en verantwoording. Risico's zijn onder meer doelmeting in plaats van daadwerkelijke impact, privacyzorgen, bureaucratische last en mogelijke verhoudingsproblemen tussen evaluatie en snelle besluitvorming.

Praktisch bevorderen omvat het vaststellen van een helder doel voor evaluatie, kiezen van kernindicatoren, waarborgen van datakwaliteit, inbouwen van regelmatige evaluatierondes en het vertalen van lessen naar concrete acties, met betrokkenheid van alle relevante stakeholders en waar mogelijk externe evaluatie ter objectiviteit.