deontologiaan

Deontologiaan is een persoon die de ethiek van deontologie aanhangt, soms ook wel deontoloog genoemd. Deontologie is een ethische benadering die plichten en regels centraal stelt bij het beoordelen van juist en verkeerd handelen. In deze benadering geldt een handeling morally goed als zij in overeenstemming is met een morele plicht, ongeacht de uitkomsten. De term is afgeleid van de Griekse woorden deon (plicht) en logos (leer).

Kernpunten van deontologie zijn onder meer: handelen volgens universele, door redelijkheid bepaalde wetten of plichten; de autonomie en waardigheid van elke persoon als doel op zichzelf; en het naleven van morele regels die onafhankelijk zijn van de gevolgen van de handeling. In de filosofie wordt Kant vaak gezien als een centrale figuur in de westerse deontologie, vooral door het idee van de categorische imperatief: handel zo dat de maxime van je handeling een universalisatie kan vormen. Daarnaast bestaan pluralistische deontologieën, zoals die van W. D. Ross, die prima facie-plichten introduceert die onder bepaalde omstandigheden kunnen worden afgewogen.

Toepassingen en kritiek komen voor in verschillende velden, zoals recht, geneeskunde, journalisme en bedrijfsethical codes. Kritiek op deontologie richt zich vaak op mogelijke rigiditeit bij tegengeladen plichten, tegenstrijdige plichten en situaties waarin strikt volgen van regels tot ongelijke of schadelijke uitkomsten kan leiden. Desondanks blijft deontologie een belangrijke referentiekader in ethische discussie en professionele codes.