denotacja

Denotacja, w lingwistyce, semiotyce i semantyce logicznej, to relacja między wyrażeniem językowym a zbiorem podmiotów, do których to wyrażenie się odnosi. Często mówi się także o extension. Denotacja określa, co dane wyrażenie oznacza w sensie odniesienia do rzeczywistości lub do elementów w modelu językowym.

Denotacja a znaczenie i konotacja: denotacja dotyczy referencji, czyli tego, co wyrażenie obejmuje w danym świecie. Sense (znaczenie) to sposób, w jaki to, co wyrażenie oznacza, jest pojęciowo ujęte; konotacja to skojarzenia i wartościujące zabarwienie. Przykłady: wyrażenie „pies” ma denotację równą zbiorowi wszystkich psów; „Warszawa” denotuje miasto Warszawę. Z kolei sense i konotacja mogą różnić się w zależności od kontekstu i perspektywy.

Typy denotacji: dla nazw własnych denotacja jest zwykle pojedynczym bytem (np. „Warszawa” odnosi się do konkretnego miasta); dla rzeczowników ogólnych – do zbioru obiektów (np. „psy”). Denotacja może być również pusta w pewnych modelach, w których nie istnieje żaden obiekt spełniający kryteria wyrażenia. W semantyce formalnej denotacja jest funkcją, która w modelu przypisuje wyrażeniu odpowiedni referent lub relację między obiektami.

Znaczenie praktyczne: analiza denotacji pomaga zrozumieć, jak język odnosi się do świata, jak wyrażenia mogą mieć różne referencje w zależności od kontekstu i jak rozwiązywać referencyjne problemy w semantyce.