cortexgebieden

Cortexgebieden zijn regio's van de cerebrale cortex met specifieke structuur en verbindingen die functioneren als functionele eenheden. Ze worden onderscheiden op basis van cytoarchitectuur, connectiviteit en functie. Een klassieke indeling gebruikt de Brodmann-gebieden, die op histologisch niveau zijn onderscheiden. De cortex is geografisch verdeeld over de lobes frontalis, parietalis, temporalis en occipitalis, met de insula als belangrijke onderliggende regio en tal van sub-gebieden binnen elke lobe.

De primaire cortex verwerkt de fundamentele sensorische en motorische signalen: primair motorgebied in de gyrus precentralis (gebied 4); primair somatosensorisch gebied in de gyrus postcentralis (gebieden 3,1,2); primair visueel gebied in de occipitale cortex (gebied 17); en primair auditief gebied in het temporale gebied (gebieden 41 en 42). Naast deze primair gebieden bestaan secundaire en associatieve regio's zoals het premotorische gebied (gebied 6), Broca's gebied (44/45) en Wernicke's gebied (22), die sensorische informatie interpreteren, plannen en taal ondersteunen.

Verder zijn er multimodale associatiegebieden die hogere functies mogelijk maken zoals aandacht, geheugen en taal, verspreid over parietale, temporale en frontale cortex. De functionaliteit komt tot uiting in netwerken, bijvoorbeeld het default mode-netwerk en frontoparietale controle-netwerken, die samenwerken bij diverse cognitieve taken. Ook bestaan topografische representaties zoals retinotopie in de primaire visuele cortex en tonotopie in de primaire auditieve cortex.

Onderzoek en klinische praktijk gebruiken histologische parcellatie en beeldvorming zoals functionele MRI en diffusie-imaging om grenzen en verbindingen tussen cortexgebieden in kaart te brengen. Beroertes, tumoren of letsels kunnen leiden tot specifieke deficits afhankelijk van het getroffen gebied, zoals taalstoornissen bij schade aan Broca's of Wernicke's gebied, of visuele en sensorische tekorten bij beschadiging van relevante primaire gebieden.