boraatconserveringen

Boraatconserveringen verwijzen naar conserveringstechnieken die boraatverbindingen inzetten om organische materialen te beschermen tegen microbiële aantasting en insectenschade. De term wordt toegepast in hout-, textiel-, papier- en cultuurgoedconservering, waar boraten fungeren als antimicrobiële en insectenwerende middelen en zo de levensduur van het materiaal verlengen.

Chemische basis en belangrijkste stoffen: boraten zoals natriumtetraboraat (borax), boorzuur en natriumtetra- octaborate tetra hydrate (disodium octaborate tetrahydrate, DOT) vertonen antischimmelige en insectenwerende eigenschappen. Bij geconcentreerde toepassingen remmen ze de groei van schimmels en verminderen ze schade door houtborende insecten. In vergelijking met sommige hars- of pesticidetypen kunnen boraten relatief lage mammale toxiciteit hebben, maar ze zijn wel irriterend en kunnen bij inname schadelijk zijn.

Toepassingen en verwerking: behandeling kan bestaan uit impregneren of dompelen van materialen in boraatoplossingen, of uit damp-/gasvormige behandelingen in afgesloten ruimten. Toepassingen komen voor in houtconservering, tekstiel- en papierconservering, en in conserveringsprogramma’s voor cultureel erfgoed waarbij opslagruimten worden beschermd tegen schimmels en insecten.

Veiligheid en milieu: boraten kunnen irritatie veroorzaken en zijn giftig voor waterorganismen bij hoge concentraties; lekkage en leaching kunnen milieuproblemen opleveren. De toepassing vereist passende persoonlijke beschermingsmiddelen en naleving van lokale en internationale regelgeving (zoals REACH in de EU). Historisch gezien werden boraten sinds eind 19e eeuw ingezet als minder giftige conserveermiddelen; vandaag maken zij deel uit van geïntegreerde conserveringsstrategieën.