alkanisatie

Alkanisatie is een chemisch proces waarbij organische verbindingen worden omgezet in alkanen, verzadigde koolwaterstoffen. De term wordt in de Nederlandse chemie gebruikt om de verzadiging van onverzadigde bindingen (zoals dubbele of drievoudige koolstofbindingen) of de reductie van functionele groepen naar ale of alkanen aan te duiden, vaak door toevoeging van waterstof.

De belangrijkste methode is katalytische hydrogenering: onverzadigde verbindingen zoals alkenen, alkynen of aromaten worden gehydrogeerd in aanwezigheid van een metaal-katalysator (bijv. nikkel, palladium of platina) onder verhoogde druk en temperatuur. Andere routes omvatten hydrodealkylering en gerelateerde reductieve processen die bindingen verzadigen en C/H- of C-C-bindingen versterken, vaak in combinatie met andere chemische separaties. In de olie- en gasindustrie dragen hydrocracking en hydrotreating daartoe bij door een breed scala aan ruwe stromen om te zetten in (meer) verzadigde alkanen.

Toepassingen van alkanisatie liggen vooral in de raffinage en upgrading van koolwaterstoffen, waar onverzadigde componenten en aromatische verbindingen verzadigd worden om stabiliteit te verbeteren, polariteit te verminderen en bepaalde eigenschappen (zoals kookpunten en ontstekingspunten) te beïnvloeden. In biobrandstof- en chemische recyclingprocessen kan alkanisatie helpen bij de omzetting van uiteenlopende organische stromen naar bruikbare alkanen.

Etymologisch komt het woord van het werkwoord ‘alkaneren’ (verzadigen tot een alkaan) met de achtervoegsels -isatie. Verwante termen zijn hydrogenering en verzadiging.