Valinomycyna

Valinomycyna, znana również jako valinomycin, to naturalny związek o właściwościach antybakteryjnych i jonoforowych, produkowany przez niektóre gatunki Streptomyces. Jest to cykliczny depsipeptyd o złożonej, powtarzającej się budowie.

Mechanizm działania polega na selektywnej kapsułowaniu i transporcie jonów potasu przez błonę lipidową. Valinomycyna tworzy z K+ stabilny kompleks i „przenosi” go przez błonę, co prowadzi do rozładowania gradientu jonowego i zaburzenia potencjału błonowego. Efekt ten upośledza procesy energetyczne komórki, w tym syntezę ATP, i ma szeroki wpływ toksyczny na komórki.

Właściwości biologiczne i zastosowania: Z powodu wysokiej toksyczności valinomycyny nie stosuje się klinicznie jako leku. Wykorzystuje się ją głównie w badaniach biochemicznych i biofizycznych jako narzędzie do studiowania transportu jonów przez błony, mechanizmów działania jonoforów oraz funkcji mitochondriów.

Źródło i biosynteza: Valinomycyna jest wytwarzana przez niektóre gatunki Streptomyces i powstaje w wyniku działania enzymów syntetazy peptydowej NRPS, które łączą reszty hydroksykwasów i aminokwasów w pierścień.

Bezpieczeństwo: Zastosowania laboratoryjne wymagają odpowiednich środków ostrożności ze względu na wysoką toksyczność związku.