Urlopy

Urlopy to pojęcie z zakresu prawa pracy odnoszące się do okresów, w których pracownik jest zwolniony z obowiązków służbowych, najczęściej z zachowaniem części uprawnień finansowych. W polskim systemie prawnym najważniejszą kategorią jest urlop wypoczynkowy, ale istnieją także inne rodzaje urlopów, takie jak urlop macierzyński, urlop rodzicielski, urlop wychowawczy, urlop opiekuńczy oraz urlop bezpłatny. Regulacje dotyczące urlopów znajdują się przede wszystkim w Kodeksie pracy i w odrębnych przepisach dotyczących poszczególnych rodzajów urlopów.

Urlop wypoczynkowy przysługuje każdemu zatrudnionemu w pełnym wymiarze czasu pracy. Długość urlopu zależy od stażu pracy: 20 dni dla pracowników z krótszym stażem oraz 26 dni dla pracowników z co najmniej 10-letnim stażem. Urlop nabywa się wraz z upływem okresów rozliczeniowych i jest naliczany proporcjonalnie do czasu pracy w danym roku. Wykorzystanie urlopu jest zwykle planowane przez pracodawcę w porozumieniu z pracownikiem; pracodawca ma obowiązek zapewnić wykorzystanie urlopu w odpowiednim terminie.

Po zakończeniu umowy o pracę niewykorzystany urlop wypoczynkowy powinien być zwrócony w formie ekwiwalentu pieniężnego. Oprócz urlopu wypoczynkowego istnieją inne rodzaje urlopów: macierzyński, rodzicielski, wychowawczy, opiekuńczy oraz bezpłatny; ich liczba dni i zasady przyznawania są określone w odrębnych przepisach.

Urlopy stanowią ważny mechanizm ochrony pracownika, umożliwiając odpoczynek oraz łączenie pracy z życiem rodzinnym, przy czym okresy wolne od pracy związane z innymi przepisami (np. dni ustawowo wolne od pracy) nie zawsze wchodzą w skład urlopu.